içerik yükleniyor...Yüklenme süresi bağlantı hızınıza bağlıdır!

ÇARESİZLER

                                                      ÇARESİZLER

Öğrenilmiş çaresizlik kavramı, başarısızlıklarla dolu bir dönemin ve yönetilenlere bu başarısızlıkların yönetenler tarafından,  bilerek ve isteyerek kabullendirilmesi ve normal bir halmiş gibi gösterilmesidir. Bir dönem otoban ve çift (duble) yolların yapılmamasından dolayı oluşan trafik kazalarının sebebini,  ‘’trafik canavarı’’dır, diye, bizlere kabul ettirmişlerdi. Bizlerde öğrenilmiş çaresizlik olarak durumu kabullenmiştik. Yine ‘’enflasyon canavarı’’ hikayeside bununla ilgilidir. 

ÖĞRENEN VE ÖĞRETENLER

Bir kafese beş maymun koyarlar. Kafesin tepesine büyükçe bir muz salkımı ve bu muzlara çıkan bir de merdiven koyarlar. Maymunun biri muzu almak için merdivene tırmanmaya başladığında, kafes dışından tazyikli soğuk su sıkarlar. Soğuk sudan sadece merdivene çıkan maymun değil, onunla birlikte diğer dört maymunda nasiplenir. Sonuçta maymunlar ıslanır ve üşürler. Bu süreç tekrarlanır ve yeni bir maymun merdivene yanaştığında, diğer ıslanmış maymunlardan bir güzel dayak yer.(Çaresizliği öğrenirler)

İkinci aşamada; kafesteki beş ıslak maymundan biri dışarı alınır ve yerine dışarıdan kuru bir maymun konulur. Yeni gelen maymun süratle merdivene tırmanmaya başlayınca, diğer ıslak maymunların dayağına maruz kalır. Yine içerden bir ıslak maymun daha kafes dışına alınarak yerine dışarıdan yeni bir kuru maymun getirilir. Yeni maymunda merdivene yaklaştığında dayağa maruz kalır ama bu sefer en güçlü dayağı kendinden önce değiştirilen kuru maymun tarafından yer. Kafese konulan ilk beş ıslak maymun tek tek değişime sokularak, en son maymun da değiştirildiğinde, kafes başlangıcındaki, ilk beş ıslak maymun tamamen, kuru maymunlarla değiştirilmiş olur. Kafesteki beş maymun da kurudur.

MAKSAT SOHBET OLSUN

Artık maymunların hiç biri merdivene yaklaşmamaktadır. Fakat niye yaklaşmadıklarını içlerinde bilen yoktur. Neden muzlara gidilmediği ve merdivene çıkılırsa neden dayak yendiğini hiçbiri bilmemektedir. Yine de hiçbir maymun cesaret edip merdivene yaklaşmaz, yaklaşanı da niye dövdükleri konusunda hiçbir fikirleri yoktur. Ama bildikleri bir şey vardır. O da,” burada işler böyle geldi, böyle gidecektir.” 

Sonuçta maymunlar çaresizliği öğrendiler, sonradan gelen beş maymuna da öğrettiler. Bunun adına da; “öğrenilmiş ve öğretilmiş çaresizlik” dendi. Maymunlar düşündüklerini birbirine yaptırmadılar, yaptıkları üzerinde de düşünmediler. 

 Söz meclisten hem dışarı, hem içeri.

 

Bu yazı 3034 defa okunmuştur.
YAZARIN DİĞER YAZILARI